Hemoroid, halk arasında basur olarak adlandırılan ve anüsle rektumun alt kısımlarında bulunan damarların iltihaplanması olarak bilinen bir hastalıktır. Kişinin günlük hayatını oldukça etkileyen hemoroid; hamile kadınlarda, sürekli ıkınan ve kabızlık çeken kişilerde görülebilmektedir. İlk evrelerindeki hemoroid cerrahi dışı yöntemlerle tedavi edilebilirken, ileri evrede cerrahi tek seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır.
Hemoroid Nedir?
Hemoroidler anüsün iç yüzeyinde bulunan içi kan damarları ile dolu küçük memeciklerdir. Normal insanlarda özellikle dışkılama esnasında belirginleşen hemoroidler bulunmaktadır. Hemoroidlerin hastalığa neden olması için büyümesi, dışarı doğru sarkması, kanaması ve ağrı yapması gerekir. Hemoroidler aslında bir dışkılama bozukluğunun sonucu oluşmaktadır. Özellikle kabızlık, dışkılama esnasında fazla ıkınma, zorlu şekilde dışkılama ve uzun süreli ishal sonucu hastalık ilerleyebilir. Taze meyve ve sebzeden fakir beslenme, fast food tarzı gıdalar ile beslenme ve acı biber hastalığın şiddetini arttırabilir.
Hemoroid Neden Olur?
Hemoroid nedenleri birçok değişkene göre değerlendirilebilmektedir. Karın ve alt bölgesi üzerine baskı oluşturan durumlar, hemoroide zemin hazırlamaktadır. Bu baskının ve hemoroidin nedenleri şunlar olabilir;
- Hamilelik
- Tuvalette uzun süre oturmak
- İshal
- Kabızlık
- Ikınma
- Obezite
- Yaşlılık
- Acı veya baharatlı gıdaları çok tüketmek
- Lif yönünden eksik beslenmek
- Pelvik basınç
Hemoroid Belirtileri
Kişi hemoroid olup olmadığını ilk evrelerde daha az belirti yaşandığı için fark edemese de hastalık ilerledikçe aşağıdaki semptomlar ile anlayabilmektedir.
- Makat bölgesinde fark edilebilir şişlik
- Anüs bölgesinde kaşıntı
- Dışkıda açık renkte kanama
- Akıntı hissi
- Makat bölgesinde ağrı ve sızlama
Özellikle tuvalette dışkılama yapılırken ıkınma ya da zorlanma yaşanmasıyla birlikte kanama görülme riski yüksektir. Bu durum hemoroidin türüne ve evresine göre de değişmektedir. Diğer anal hastalıklar ile bu belirtiler eşleşebilmektedir. Bu nedenle belirtiler görüldüğü zaman uzman bir doktora gidip muayene olunmalıdır.
Hemoroid Evreleri
Hemoroidal hastalık rahatsızlığın şiddetine göre evrelere ayrılmıştır.
- Evre 1: Hastalığın en hafif formudur ve şikayetler belli belirsizdir. Genelde muayenede ciddi bir hemoroid görüntüsü yoktur.
- Evre 2: Hastalık biraz daha ilerlemiştir ve dışkılama esnasında hemoroid memeleri dışarı çıkar ve kendiliğinden içeri girer. Az miktarda kanama olabilir.
- Evre 3: Hastalık artık ilerlemiştir ve dışkılama esnasında hemoroid memeleri dışarı çıkar ve hasta eliyle iterek içeriye yerleştirebilir. Ciddi kanama rahatsızlığı olabilir.
- Evre 4: Hastalık artık son evrededir ve dışkılama olsun ya da olmasın hemoroid memeleri hep dışarıdadır. Bazen hastalar kan kaybına bağlı olarak dışarıdan kan almak zorunda kalabilirler.
Hemoroid Çeşitleri
Hemoroidin üç farklı çeşidi bulunmaktadır. Bunlar iç, dış ve prolapsus hemoroidler olarak bilinmektedir. İç hemoroid, kalın bağırsağın son kısmı olan rektumun içerisinde bulunup herhangi bir ağrı şikayeti oluşturmayan şeklidir. Dış hemoroid, anüsün içerisinde yer alıp dokunulduğunda hissedilebilen ve küçük kanamalara neden olan hemoroid türüdür. Prolapsus hemoroid ise diğer türlere göre daha şiddetli olan ve ağrılı hemoroid türüdür. Bu tür hemoroidin bulunduğu kişilerde dışkılama sonrası hemoroidin anüsün dışına çıktığı görülebilmektedir.
Hemoroidal Hastalığın Tedavisi
Hemoroidal hastalık hangi evrede olursa olsun hastaların bol su içmesi, bol lifli (taze sebze, meyve ..) gıdalarla beslenmesi, kabızlık ve ishali gidermesi gerekmektedir. Sıcak su banyoları kısmen şikayetleri rahatlatabilir. Erken evrelerde (evre 1, 2) bahsedilen bu öneriler dışında ağızdan tablet şeklinde venotonik ilaçlar, kremler ve fitiller kullanılabilir. İleri evre hemoroidde ise band ligasyonu, infrared koagülasyon, lazer gibi yöntemler uygulanabilir. Son evre hastalıkta ise genelde cerrahi tedavi tercih edilmektedir.
Hemoroidin hangi evrede olduğuna bakılmadan, yeme-içme düzeni sağlanmalıdır. Bol sıvı alınmalı, lifli besinler tüketilmeli ve acı ya da baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Bunların haricinde hastanın durumuna göre fitil, krem hatta cerrahi işlem ile tedavi yapılabilmektedir. Basur yani hemoroid memelerinin anüsten dışarıya çıkması durumunda sıcak oturma banyosu ve diyet uygulanarak birkaç hafta içerisinde düzelmesi beklenmelidir. Hemoroidin neden olduğu ağrıyı kesmek için doktorun verdiği ağrı kesiciyi kullanmak, sıcak suda banyo yapmak, beslenmeye dikkat etmek gibi öneriler sayılabilir. Hemoroidal hastalıklar kansere dönüşebilen bir yapıya sahip değillerdir. Ancak kişinin kendinde hemoroid olduğunu düşünüp bir doktora gitmemesi yanlıştır. Hemoroid belirtileri farklı hastalıkları da ortaya çıkartabilir. Hemoroidin cerrahi ile tedavisi sonrasında iyileşme bir hafta on gün arasında sürmektedir.