Anal kanser, makat kanseri olarak da bilinen, vücudumuzda anal kanalda oluşan tümördür. Bu kanserin görülme sıklığı azdır. Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilmektedir. HPV-AIDS gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflayan kişilerde daha sık görülmektedir. Bu nedenle HPV aşısının önemi bu hastalık için bir kez daha öne çıkmaktadır.
Makat (Anal) Kanseri Nedir?
Anal kanser anüsün kanseridir. Genelde anal kanalın bazal hücreli kanseri ya da skuamöz hücreli kanseri şeklinde ortaya çıkar. HPV kaynaklı ortaya çıkabilen bir kanser türüdür. Anal kanser vakalarının yayılım gösterme oranı azdır, ancak yayılım görülürse tedavisi daha da zorlaşmaktadır.
Anal eşiğin üzerinde ise anal kanal kanseri, anal eşiğin altında ise perianal cilt kanseri adını almaktadır. Kanserin başladığı yere göre gruplandırılmaktadır.
Anal (Makat) Kanseri Belirtileri
Makat kanseri, rektumun iç yüzeyinde ve kalın bağırsakta başlayan, belirtisi ilk zamanlar fazla olmayan bir kanser türüdür. Aşağıda makat kanserinin belirtileri sıralanmıştır.
- Dışkılama bozuklukları
- İshal, kabızlık
- Dışkıda kan görülmesi
- Gaz, kramp
- Dışkılamanın tam yapılamadığı hissi
- Halsizlik ve yorgunluk
- Ani kilo kaybetme
- Anal bölgede ağrı, akıntı, şişlik
- Anüste kaşıntı
Anal kanserin oluşmasına neden olan en büyük risk faktörleri arasında HPV enfeksiyonu bulunmaktadır. AIDS, sürekli cinsel partner değiştirme de bunlar arasındadır. Anal birleşmenin de anal kanseri artırdığı bilinmektedir.
Makat Kanseri Tanısı
Makat kanserinin teşhisi kolaylıkla konulabilmektedir. Doktora başvuran hastaların belirtileri incelenip değerlendirilmektedir. Bazı kişilerde de her yıl yapılan fiziki muayene ile teşhis edilebilmektedir. Tuşe denilen parmakla anal kanal muayenesi bu hastalığı tanımlamada etkilidir. Kolonoskopi ve anoskop (ışıklı bir tüp) da diğer bir tanı yöntemidir.
Anal kanser teşhisi sırasında kanserin evresinin belirlenmesi için bilgisayarlı tomografi, MR, PET gibi görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Kanserin evresinin belirlenmesi, tedavi için önem arz etmektedir.
Anal Kanser Tedavisi
Anal kanser tedavisi için ilk olarak tedavide radyoterapi uygulanmaktadır. Bu şekilde tümörden tamamen kurtulmak mümkün olabilmektedir ancak radyoterapiye yanıt alınmadığında cerrahi tedavi devreye girmektedir. Radyoterapi, kanserli hücreleri öldürmek için yüksek enerjili ışınların kanserli bölgeye vücudun dışından gönderilmesidir. Aynı şekilde ameliyatsız bir işlem olan kemoterapi de damar yoluyla ilaç verilerek kanserli hücreleri yok etmeye çalışan bir tedavi türüdür. Kemoterapinin sağlıklı hücreleri de olumsuz etkilemesinden dolayı çoğunlukla radyoterapi tercih edilmektedir. Bu iki tedavi bir arada da kullanılabilmektedir.
Radyoterapi tedavisi 5-6 hafta boyunca uygulanmakta, tedavinin ilk ve son haftasında kemoterapi eşlik edebilmektedir. Bu tedavilerin yan etkileri bulunmaktadır. Radyoterapi ile anüs içerisinde ve çevresinde yaralar oluşabilir, kızarıklıklar görülebilir, dokularda sertleşmeler de ortaya çıkabilir.
Makat Kanseri Ameliyatı
Makat kanserinin tedavisinde eğer radyoterapi ve kemoterapiyle istenilen sonuç alınamazsa, cerrahi olarak kanserli dokuların çıkarılması gerekebilmektedir. Erken teşhis edilen ve ilk evrelerdeki kanserlerde direkt cerrahi işlem de uygulanabilmektedir. Burada önemli olan kanserin evresidir. İlk evrelerdeki anal kanserin cerrahi tedavisinde kanserli dokular ve çevresindeki bir miktar sağlıklı dokular ameliyatla alınmaktadır.
Eğer anal kanser vakasında diğer işlemler uygulanmış ve tepki görülememişse AP rezeksiyon denilen bir cerrahi yöntem önerilmektedir. Abdominoperineal rezeksiyon ile anal kanal, rektum ve kolonun bir miktar kısmı alınmaktadır. Bu ameliyat yönteminden sonra kolon kısmında kalan bölüm karındaki bir açıklığa bağlanır ve dışkılama sistemi kolostomi torbasıyla ilerler.
İleri evredeki anal kanser için immünoterapi uygulanabilmektedir. Vücudun bağışıklık sisteminin kullanıldığı bir tedavidir. Anal kanser tedavi sürecinde hastanın ağrı ve diğer belirtilerini hafifletmek, daha iyi ve uzun yaşamasını sağlamak için palyatif yani destekleyici bakım verilebilir. Anal kanser tedavisi eğer ameliyatsız yöntemlerle gerçekleştirildiyse, düzenli kontrollere gidip kanserin tekrarlama ihtimaline karşı testler yaptırılmalıdır. Ameliyat sonrası genellikle kalıcı kolostomi kullanılması gerekebilir. Kolostomi kullanımı hakkında doktor detaylı bilgi verecektir. Anal kanseri önlemek için öncelikle bu kansere neden olabilecek risk faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlar için yapılabilecekler; sigara tüketimini bırakmak, HPV aşısı yaptırmak, anal yoldan cinsel ilişkiye girmemek, cinsel ilişkilerde korunmak, birçok farklı kişi ile birliktelik yaşamamak ve düzenli muayene olmak. Kolostomi, anal kanser ameliyatı ile rektumun, anüsün alınması sonucunda kalın bağırsağın bir kısmının karın duvarında açıklık oluşturularak dışarıya çıkartılmasıdır. Dışkılama işleminin devam edebilmesi için bu açıklıktan torba bağlanır. Makat kanseri vakalarında erken teşhis oldukça önemlidir. Erken tanısı konulan hastaların çoğunun genel 5 yıl sağ kalım oranı yüksektir. Tanı koyma süresi ne kadar uzarsa hastanın ömrü de o kadar kısalmaktadır. Makat kanseri tedavi edilmediğinde kanserin diğer organlara yayılım gösterebileceği, bu durumda tedavinin de zorlaşacağı bir kanserdir.